Tüplerin (Kanalların) Bağlanması ile Gebelikten Korunma
Tüp Bağlama Yöntemi Nedir?
Aile planlaması yöntemlerinden biri olan tüp bağlama, tıp dilinde tüp ligasyonu olarak tanımlanır. Yumurtalıklar ile rahim arasında yer alan fallop tüplerinin cerrahi yöntemlerle bağlanması ile kadın üreme hücresi olan yumurtanın rahme inişi engellenir. Son derece başarılı olan bu doğum kontrol yöntemi, sezaryen ile doğum sırasında yapılabileceği gibi ayrı bir operasyon olarak laparoskopik cerrahi yöntemi ile de yapılabilir. %99 oranında koruma sağlayan tüp bağlama işlemi sırasında fallop tüpleri, cerrahi bir araç olan kıskaçla bükülerek bağlanır ve kesilir. Böylece sperm hücresi, rahme ulaştıktan sonra döllenmenin gerçekleşeceği fallop tüplerine çıksa bile bu bölgede yumurta bulunmadığından döllenme gerçekleşmez.
Üreme çağındaki hemen her yaştan kadına uygulanabilen tüp bağlama yöntemi, kalıcı bir aile planlaması yöntemidir. Farklı bir deyişle tüplerini bağlatan kişinin düzenli olarak işlemi tekrarlatması, ilaç kullanması gibi gereksinimleri olmaz. Tüp bağlama ameliyatı sırasında fallop tüpleri kıskaçla bağlanıp kesilebileceği gibi yumurtalık kanseri riski bulunan kişilerde tüplerin tamamen alınması ile de yapılabilir. Fallop tüpleri alınarak yapılan tüp bağlama işleminden sonra kişi bir daha doğal yollardan çocuk sahibi olamaz. Ancak kıskaçla bükülüp kesilerek gerçekleştirilen operasyon türlerinde bu işlem kısmen geri döndürülebilir niteliktedir. Ancak unutulmamalıdır ki, tüp bağlama işlemi nasıl yapılırsa yapılsın kişiyi cinsel hastalıklardan korumaz. Tüp bağlama yönteminden sonra kişinin cinsel isteği, âdet düzeni, vücut yapısı olduğu gibi korunur. Bu yöntem ile kişi ömür boyunca gebelikten korunabilir.
Tüp Bağlama Yöntemi Nedir?
Tüp ligasyonu ya da tüp sterilizasyonu olarak da bilinen tüp bağlama yöntemi, bir tür doğum kontrol yöntemidir. Tüplerini bağlatan kişinin doğal yollardan gebe kalması neredeyse mümkün değildir. Tüp bağlama yönteminin gebeliği nasıl önlediği konusunu açığa kavuşturmak için üremenin nasıl gerçekleştiğini ve kadın üreme sisteminin nasıl çalıştığını anlamak gerekir. Kadın üreme sistemi, beyinde yer alan hipotalamus bölgesinin yine beyinde bulunan hipofiz bezini uyarmasıyla başlar. Uyarılan hipofiz bezi LH ve FSH hormonlarını salgılar. Kan dolaşımına katılan bu hormonlar, yumurtalık rezervine ulaştığında yumurtaların bir kısmının olgunlaşmasını sağlar. Olgunlaşan yumurtalar arasında en sağlıklı olanı, içinde bulunduğu folikülü çatlatır ve ardından yumurtalıklarla rahim arasında bir kanal görevi gören fallop tüplerine atılır.
Yumurtanın fallop tüplerinde erkek üreme hücresi sperm ile karşılaşması durumunda döllenme gerçekleşir. Ardından döllenen yumurta, rahime ilerler ve embriyo gelişimini burada sürdürür. Tüp bağlama yönteminde yapılan işlem, döllenmenin gerçekleştiği fallop tüplerinin cerrahi olarak bağlanmasıdır. Dolayısıyla yumurtalık ile rahim arasındaki bağlantı kesilir. Yumurta ve sperm bir araya gelemez ve böylece gebelik önlenir. Tüp bağlama işlemi, tüplerin bağlanması, yakılması, kesilmesi ya da tüplerin tamamen alınması ile yapılabilir. Bu noktada hangi yöntemin seçileceği kişinin tekrar gebe kalmak isteyip istemediğine bağlıdır. Kişi bir daha kesinlikle doğal yollardan gebe kalmak istemiyorsa tüpler kesilerek ya da yakılarak bağlanabilir.
Tüp Bağlama Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Tüp bağlama yöntemi, daha fazla çocuk yapmak istemeyen, tübal rahatsızlığı ya da yumurtalık kanseri riski bulunan kişilere ve gebeliğin anne adayının hayatı için riskli olduğu, var olan genetik bozuklukların çocuğa aktarılmasının önlenmesi gibi durumlarda uygulanır. Operasyondan önceki aşamalarda kişi, hekimiyle birlikte bu yöntemin kendisi için en iyi yöntem olup olmadığına karar vermelidir. Ameliyattan ya da sezaryen ile doğumdan önce hastaya damar yolu açılır. Kişi için uygun olan anestezi türü uygulanır. Laparoskopik cerrahi yöntemi ya da halk arasında yaygın olarak bilinen adıyla kapalı ameliyat türünde göbek deliği yakınına küçük kesiler açılır.
Bu kesilerden operasyonun yürütülmesine olanak tanıyan optik görüntüleyici ve cerrahi el aletleri sokulur. İşlem sırasında görüş alanının ve hareket alanının genişlemesi için karın bölgesine karbondioksit gazı verilir. Ardından fallop tüpleri bağlanır. Cilt yüzeyindeki kesilerin kapatılmasının ardından operasyon tamamlanır ve hasta uyandırıldıktan sonra dinlenmesi için hasta odasına alınır. Operasyonun ardından ilk saatlerde anesteziye bağlı olarak bulantı hissinin olması normaldir. Ağrının şiddetine bağlı olarak kişiye mevcut damar yolundan ağrı kesici ilaçlar verilebilir. Birkaç saat sonra kişi beslenebilir. Tüp bağlama işleminin ardından kişi, aynı gün veya ertesi gün taburcu edilir. İlk 24 ila 36 saat boyunca bir miktar ağrının olması normaldir. Bu ağrı, operasyon sırasında verilen karbondioksit gazından kaynaklanır. Laparoskopik yöntemle yapılan diğer tüm cerrahi operasyonlarda olduğu gibi tüp bağlama işlemi sonrasında da kesi alanı az olduğu için iyileşme hızlıdır.
Hastaların istekleri doğrultusunda: daha önce sezaryen olan ve tekrar çocuk düşünmeyen hastalar da sezaryen esnasında tüp bağlama işlemini de yaptırabilirler.
Tüp Bağlama Yöntemi Adet Düzensizliğine Yol Açar Mı?
Tüp bağlama yönteminde kişinin yalnızca yumurtalıkları ile rahmi arasındaki bağ kesilir. Farklı bir deyişle kişinin üreme ya da endokrin sistemine müdahalede bulunulmaz. Kişinin hormonal düzeninde bir değişiklik olmaz. LH ve FSH hormonları, önceden olduğu gibi salgılanmaya devam eder. Hormonların salınımına bağlı olarak yumurtalıklarda bulunan yumurtalar aynı şekilde olgunlaşmaya, çatlamaya ve fallop tüplerine atılmaya devam eder.
Gebeliğin oluşmadığı durumlarda olduğu gibi rahim duvarı olarak bilinen endometrium kalınlaşmaya ve incelmeye devam eder. Yani kişinin âdet döngüsünde bir farklılık olmaz. Kalınlaşan rahim duvarı, önceden olduğu gibi hormonların etkisiyle incelir ve rahmin iç dokusu, bir miktar kanla birlikte vajinal yoldan vücut dışına atılmaya devam eder. Dolayısıyla kişi, eski düzeninde âdet görmeye devam eder. Diğer bir deyişle tüp bağlama işlemi ile âdet düzensizliği arasında bir ilişki bulunmaz.
Tüp Bağlama Yöntemi Menopozu Tetikler Mi?
Tüp bağlama yönteminde fallop tüpleri bağlanarak, sadece kadın üreme hücresi olan yumurta ile spermin fallop tüplerinde bir araya gelmesi engellenir. Tüp bağlama operasyonu sonrasında kişinin hormonal düzeninde bir değişim olmaz. Dolayısıyla kişinin menopoza girmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Kişi normal süreçte yaşamına devam eder. Kişinin cinsel isteğinde, âdet düzeninde, hormonal dengesinde bir farklılık yaşanmaz.
Tüp Bağlama Yöntemi Sonrasında Tekrar Hamile Kalınabilir Mi?
Son derece etkili bir doğum kontrol yöntemi olan tüp bağlama yöntemi öncesinde kişinin tekrar hamile kalmak istemediğinden emin olması gerekir. Bu konuda kişinin aklında en küçük bir şüphe bile bulunmaması gerekir. Gelecekte gebe kalmak isteyen kişilerin bu yöntem yerine farklı doğum kontrol yöntemlerine yönelmesi önerilir. Tüp bağlama yönteminde yapılan işlem, mikrocerrahi yöntemleri ile geri döndürülebilir olsa da kişinin doğal yollardan gebe kalma ihtimali yarı yarıya düşer.
Farklı bir deyişle tüp bağlama yöntemi sonrasında doğal yollardan gebelik elde edilme şansı düşüktür. Oluşan gebeliklerin ise dış gebelik ile sonuçlanma ihtimali yüksektir. Tüp bağlama işleminden sonra doğal yollardan gebelik şansı düşük olsa da üremeye yardımcı tüp bebek yöntemi ile gebe kalınabilir. Çünkü bu yöntemde anne adayının yumurtalıklarında olgunlaşan yumurta, laboratuvar ortamında baba adayının spermi ile döllendikten sonra meydana gelen embriyo, anne adayının rahmine yerleştirilir.
Tüp Bağlama Yöntemi Kimler İçin Uygundur?
Son derece etkili bir aile planlaması yöntemi olan tüp bağlama yöntemi, kişiyi ömür boyu gebe kalmaktan korur. Kişi tekrar gebe kalmak isterse tüp bağlama işlemi mikrocerrahi yöntemiyle yapılan işlemle geri döndürülse de bu işlem sonrasında kişinin doğal yollardan gebe kalması mümkün olmayabilir. Bu yüzden tüp bağlama ameliyatı öncesinde alınan karar, tekrar tekrar değerlendirilmelidir. Tüp bağlama yöntemi, tekrar çocuk sahibi olmak istemeyen, tıbbi gerekçelerle çocuk sahibi olmak istemeyen, bilinçli ve gönüllü olarak karar veren kişiler için uygundur.
Tüplerin (Kanalların) Bağlanması ile Gebelikten Korunma
Gaziantep Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı | Op. Dr. Savaş ERDEM